Eergerelateerd geweld is geweld dat wordt gepleegd uit de veronderstelling dat de eer van de familie, gemeenschap of cultuur in het geding is. Het wordt vaak veroorzaakt door de perceptie van gedragingen die als onacceptabel worden gezien volgens de normen van de betreffende cultuur of samenleving. Dit kan betrekking hebben op zaken zoals het uitoefenen van controle over het huwelijk van een meisje, seksuele oriëntatie, kleding, gedrag of zelfs schoolprestaties. Dit geweld kan variëren van psychisch en fysiek geweld tot dwang, bedreiging en zelfs moord. De dader wordt vaak gezien als degene die de ‘eer’ van de familie of gemeenschap probeert te beschermen.
Eergerelateerd geweld is een complex en gevoelig probleem dat verschillende vormen kan aannemen. Het vereist niet alleen een zorgvuldige benadering door professionals, maar ook meer bewustwording in de samenleving. Het voorkomen van eergerelateerd geweld begint bij het erkennen van de signalen en het bieden van een veilige ruimte voor slachtoffers om hulp te zoeken, met de juiste ondersteuning en begeleiding.
Hoeveel komt het voor in Nederland?
Eergerelateerd geweld komt ook in Nederland voor, al is het moeilijk om het exacte aantal gevallen vast te stellen. Het wordt vaak niet gemeld vanwege schaamte, angst voor vergelding of het ontbreken van begrip over wat eergerelateerd geweld precies inhoudt. In 2020 gaven ongeveer 150 vrouwen aan slachtoffer te zijn van eergerelateerd geweld, maar het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger. Het is een gevoelig onderwerp dat zich afspeelt in zowel traditionele als gemengde gemeenschappen, waarbij slachtoffers vaak uit bepaalde migrantengemeenschappen komen.
Veelvoorkomende misverstanden over eergerelateerd geweld
Eergerelateerd geweld is alleen een probleem binnen migranten- of niet-westerse gemeenschappen.
Dit is een misverstand. Eergerelateerd geweld komt voor in veel verschillende gemeenschappen en kan zich niet beperken tot één cultuur of religie. Het kan zowel in traditionele als meer gemengde samenlevingen voorkomen.
Eergerelateerd geweld is altijd fysiek.
Eergerelateerd geweld kan zowel psychisch, fysiek als seksueel zijn. Het kan ook betrekking hebben op controlemaatregelen, zoals het beperken van sociale contacten, onderwijs of werkgelegenheid, en soms zelfs gedwongen huwelijken.
Alle betrokkenen bij eergerelateerd geweld denken dat het gerechtvaardigd is.
Niet iedereen binnen een familie of gemeenschap is het eens met de praktijken van eergerelateerd geweld. Vaak zijn er conflicten en interne verdeeldheid, waarbij sommige familieleden het gedrag van de daders niet goedkeuren maar bang zijn om in actie te komen.
Wat moeten professionals weten over eergerelateerd geweld en de meldcode?
Professionals, zoals hulpverleners, politie en onderwijzers, moeten goed op de hoogte zijn van de kenmerken van eergerelateerd geweld en de signalen die op dergelijke gevallen kunnen wijzen. Dit kan onder andere gaan om gedragingen zoals het niet mogen hebben van een vriend(in), ernstige controle door familieleden of gedragsveranderingen bij jongeren. Het is van groot belang dat professionals de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling goed kennen en toepassen.
De meldcode biedt een richtlijn voor het herkennen van en reageren op vermoedens van geweld. Het bevat stappen zoals het in gesprek gaan met de betrokkene, het inschakelen van collega’s of deskundigen, en zo nodig het melden van het geweld bij de juiste instanties. Bij eergerelateerd geweld is het essentieel om zorgvuldig om te gaan met de privacy van het slachtoffer, om te voorkomen dat er verdere risico’s ontstaan. Het inschakelen van gespecialiseerde hulpverlening kan van cruciaal belang zijn, aangezien eergerelateerd geweld vaak diepgeworteld is in culturele en sociale structuren die niet makkelijk te doorbreken zijn.
Bij twijfel kun je altijd overleggen met Veilig Thuis: Zij hebben een expertisegroep rondom eergerelateerd geweld.
Kijk voor meer informatie op de website van Veilig Thuis.